شهر و تاریخچه باکو را بیشتر بشناسید

شهر باکو امروز تبدیل به یکی از اصلی ترین گزینه ها برای توریست ها و افراد علاقه‌مند به سفرهای خارجی شده است. یکی از اصلی ترین دلایل جذابیت این شهر، تلفیق معماری قدیم و جدید درون آن است. به عنوان نمونه یکی از دیدنی ترین قسمت های شهر باکو ایچری شهر است که برخی بناهای آن همچون کاخ شیروان شاه نزدیک به 500 سال قدمت دارند. در همین شهر مرکز فرهنگی حیدر علی اف نیز دیده می‌شود، سازه‌ای که هر ساله جوایز متعددی در زمینه بهترین معماری دریافت می‌کند.

باکو بزرگترین شهر جمهوری آذربایجان بوده و پایتخت آن محسوب می‌شود. باکو را به عنوان بزرگترین بندر آذربایجان نیز می‌شناسند. شهر باکو در ساحل غربی دریای خزر و در شبه جزیره آب شوران واقع شده است. باکو را یکی از نفت خیزترین شهرهای دنیا به شمار می‌آورند. آن را همچنین باید پرجمعیت ترین شهر قفقاز دانست.

جذابیت شهر باکو

همانطور که به آن اشاره کردیم، بخش قدیمی این شهر که با نام ایچری شهر شناخته می‌شود، دارای حصار و برج های مخصوص به خود بوده و یادگاری از سده های میانی است. این قسمت از شهر در میراث فرهنگ جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

طبق آمار، در سال 2012 جمعیت شهر باکو سه میلیون و دویست و دو هزار نفر بوده است. گفتنی است در سال 2003 و به خاطر وقوع جنگ قره باغ، 153 هزار نفر آواره جنگ و 94 هزار نفر پناهنده در کنار جمعیت اصلی شهر در باکو مستقر شده بودند. در سال 2007 شهر باکو به عنوان پایتخت فرهنگی اسلام در سال 2009 انتخاب شد.

گوشه گوشه این شهر مملو از سازه ها و مکان های دیدنی است که در میراث فرهنگ جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. درادامه، شهر باکو را از زوایایی دیگر همچون ریشه شناسی نام و تاریخچه آن بررسی می‌کنیم.

 ریشه شناسی نام و تاریخچه باکو

همانطور که همواره اشاره کردیم، باکو تلفیقی از معماری نوین و معماری قدیمی است، درست به همین دلیل یکی از جذاب ترین شهرها برای توریست ها محسوب می‌شود. نام این شهر در اصل نامی پهلوی محسوب شده و در اصل از اسم بادکویه گرفته شده است. اما همین نام نیز از قسمت های دیگری تشکیل می‌شود.

باک در این اسم تشکیل شده از بک و بغ در معنای خداوندگار است. مردمان فارسی زبان باکو را با نام بادکوبه و مردمان ترک آن را با عنوان باکی یاد می‌کنند. با این حال ریشه نام باکو همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این سرزمین مدت ها قبل به عنوان شروان شناخته می‌شد و در همین زمان باکو تنها یک شهر بندری بود، اما با گذر زمان تبدیل به پایتخت شد.

نخستین ساکنان باکو

مستندهایی که از شهر باکو به دست آمده‌اند به ششمین قرن بعد از میلاد مسیح یعنی هزار و چهارصد سال پیش مربوط می‌شوند. در آن زمان، بیشتر بخش های کشورهای اطراف و حتی کل آن‌ها تحت امر حکومت ایران بود. در قرن دوازدهم یعنی هشتصد سال پیش، زمین لرزه‌ای بسیار شدید، شماخی به عنوان پایتخت شروان شاهان را از بین برد. در آن زمان باکو به عنوان پایتخت جدید حکومت برگزیده شد.

برای شفاف‌ سازی بیشتر باید گفت در زمان شروان شاهان، باکو به عنوان قسمتی از شروان به شمار می‌آمد. البته شروان بخشی از سرزمین آذربایجان محسوب نمی‌شد، چرا که جنوب ارس را به عنوان آذربایجان می‌شناختند. در قرن چهاردهم و پانزدهم، باکو پایتخت شروان شاه بود.

در قرن بعد حکومت عثمانی برای دوره‌ای نه چندان طولانی به بخش اعظمی از قفقاز که باکو نیز جزو آن بود حکمرانی می‌کرد. اما نادرشاه به عنوان یکی از دلیرترین پادشاهان ایران موفق شد این قسمت از آران، گرجستان و ارمنستان فعلی را مجددا به منطقه تحت حکومت ایران اضافه کند. متاسفانه طبق عهدنامه های ننگین گلستان و ترکمنچای، باکو از منطقه تحت فرمان کشورمان جدا شد و به روسیه رسید. آن‌ها از این منطقه به عنوان منبعی بزرگ از نفت در اوایل قرن بیستم استفاده کردند.