مسجد ایا صوفیه کوچک استانبول

معرفی مسجد ایا صوفیه کوچک استانبول

مسجد ایا صوفیه کوچک استانبول (Istanbul Little Hagia Sophia) یکی دیگر از کلیساهای بسیار قدیمی شهر استانبول بوده و از قرن‌ها پیش به مسجد تغییر کاربری پیدا کرده است. ظاهر آن هر بیننده‌ای را به یاد مسجد ایا صوفیه می‌اندازد.

مسجد ایا صوفیه کوچک استانبول یک کلیسای ارتدکس شرقی یونان است که همانند سایر کلیساهای به جا مانده از دوران بیزانس و قبل از آن، طی دوران حکومت امپراطوری عثمانی تبدیل به یک مسجد شده است. این سازه با گنبد اصلی آن، احتمالا به عنوان مدلی برای مسجد ایا صوفیه استانبول در قرن ششم به دستور ژوستینین یکم بنا شد. امروز از مسجد ایا صوفیه کوچک استانبول به عنوان یکی از مهم‌ترین بناهای به جا مانده از دوران امپراطوری بیزانس یاد می‌کنند.

تاریخچه‌ای کوتاه از مسجد ایا صوفیه کوچک استانبول

بعد از اتمام ساخت اولیه بنای مسجد ایا صوفیه کوچک استانبول کنونی در سال 536 بعد از میلاد، از آن به عنوان یک زیور شهر یاد می‌کردند. بر اساس گفته‌های یک تاریخ‌دان متخصص در دوره امپراطوری بیزانس، اصالت معماری و جلال و شکوه این بنا به حدی است که فقط می‌توان آن را با خود مسجد ایا صوفیه مقایسه کرد، سازه‌ای که امروز به جرات تاریخی‌ترین و محبوب‌ترین بنای شهر محسوب شده و جزئی جدانشدنی از هر تور استانبول به شمار می‌رود.

مسجد ایا صوفیه کوچک استانبول در محله فاتح شهر قرار گرفته و فاصله کمی تا دریای مرمره دارد. کاخ بزرگ قسطنطنیه و میدان هیپودروم جزو سایر مکان‌های معروف نزدیک به آن محسوب می‌شوند.

بر اساس افسانه‌ها، در زمان پادشاهی جاستین یکم بین سال‌های 518 تا 527 میلادی، برادرزاده وی ژوستینین یکم به جرم توطئه علیه حکومت به مرگ محکوم شد. در ادامه شهادت سركيس و باخوس، دو سربازان مسیحی رومی بالارده درباره بی‌گناهی ژوستینین یکم سبب جلوگیری از اجرای حکم اعدام وی شد. وی بعد از آزادی، به مقام سزار (قیصر) پیشین خود دست پیدا کرد به نشانه شکرگزاری قسم خورد تا بعد از نشستن بر تخت پادشاهی، یک کلیسا به نام سركيس و باخوس بنا خواهد کرد. ساخت بنای مربوط به مسجد ایا صوفیه کوچک استانبول کنونی بین سال‌های 527 تا 536 میلادی، مدتی کوتاه قبل از ساخت مسجد ایا صوفیه بزرگ (بین سال‌های 532 تا 537 میلادی)، جزو نخستین اقداماتی است که در دوران امپراطوری ژوستینین یکم انجام شده‌اند.

گفته می‌شود با توجه به عظمت مسجد ایا صوفیه اصلی، معمار آن ساخت بنای مسجد ایا صوفیه کوچک استانبول کنونی را 5 سال قبل از آغاز ساخت بنای اصلی شروع کرد تا بتواند یک الگو داشته باشد. دلیل نام‌گذاری مسجد ایا صوفیه کوچک نیز دقیقا با توجه به همین موضوع بوده است. با وجود شباهت این دو سازه به یکدیگر، در برخی جزئیات معماری با یکدیگر تفاوت دارند.

بعد از فتح شهر قسطنطنیه در سال 1453 توسط امپراطوری عثمانی و سقوط پادشاهی بیزانس بعد از حدود هزار سال فرمانروایی، تا زمان پادشاهی بایزید دوم بین سال‌‌های 1481 تا 1512 میلادی، سازه بدون توجه به حال خود رها شد، اما به دستور پادشاه وقت، مرمت و تبدیل کلیسا به مسجد در سال 1506 در دستور کار قرار گرفت.