امامزاده یحیی و چنار نهصد ساله  تهران

همواره دیدن بافت قدیمی تهران مورد علاقه ساکنان این شهر است. یکی از محله های معروف  شهر تهران در گذشت محله یِ امامزاده یحیی بود که خودش در قلب محله عودلاجان و سرچال میدان قرار دارد. فضای این مکان و جاذبه های گردشگری اطرافش یکی از نوستالژی های شهر تهران به حساب می آید. در این مقاله مجله یِ گردشگری بیسان گشت مهر به معرفی امامزاده یحیی و چنار نهصد ساله آن می پردازد تا با ویژگی معماری این بنا و قدمت این محله تاریخی آشنا شوید.

امامزاده یحیی درکجای تهران است؟

این امامزاده در خیابان پانزده خرداد در کوچه امامزاده یحیی تهران واقع است. اگر علاقه مند هستید این مکان تاریخی را ببینید می توانید به خیابان ۱۵ خرداد بروید و ازداخل کوچه امامزاده وارد بافت تاریخی عودلاجان شوید. سر کوچه امامزاده هم یک سقاخانه کوچکی قرار دارد که  قدمت قدیمی دارد و دارای یک آینه و محل روش کردن شمع است.

تاریخچه امام زاده یحیی

امامزاده یحیی با مساحت ۱۵۰۹ متر مربع است. یکی از ویژگی های جالبِ این  بنای تاریخی شهر تهران  معماری بنای آن است. این محوطه از معدود بناهای تاریخی تهران است که دارای گنبد مخروطی است و روی این گنبد با کاشیکاری معرق و خشتی پوشیده شده است و شما گنبد فیروزه ای شکل آبی با طرح های ترنجی سورمه ای را می بینید. این فرم گنبد سازی به دوره ایلخانی می رسد. این بقعه نشان می دهد که در قرن هفتم ه.ق ساکنانی در شهر تهران زندگی می کرده اند. بعدها در دوران صفوی و قاجاری مرمت شد اما هنوز گنبد خانه ایلخانی آن پابرجاست. در سال ۱۳۲۰ محوطه های از جمله ایوان کفش، اتاق موزه و دفتر آستانه و کتابخانه به آن اضافه شد.

قدیمی ترین خط نوشته های  امامزاده یحیی  به سال ۸۹۵ ه.ق می رسد که در دوره ملک شاه غازی می رسد. این مکان دارای یک صندوق چوبی روی قبر بوده است که قدمت آن هم به سال ۸۹۵ ه.ق یعنی اواخر قرن نهم می رسد.  بنای تاریخی امامزاده یحیی تهران در سال ۱۳۱۴ه.ش در ۱۵ آذر به شماره ۲۴۱ در آثار ملی ایران به ثبت رسید.

معماری بنای امامزاده یحیی تهران

همان طور که توضیح داده شده یکی از عناصر قدیمی این امامزاده گنبد خانه آن است. به این گنبد ها گنبدخانه مخروطی گفته می شود که در دوره ی  سلجوقی ساخت و ساز آن شروع شد. این محوطه از گنبد خانه و دو ایوان تشکیل شده است. تمام ایوان و سقف و دیوارهای این امامزاده با هنر آینه کاری پوشیده شده است. خود ساختمان آن به صورت چند ضلعی است که با نمای بیرون دیوار با سنگ های مرمر سفید پوشیده است و در بالای آن هم از کاشیکاری معرق استفاده شده است. در زمینه کاشی از زمینه طرح آبی لاجوردی به همراه خط سفید به کار برده شده است. که احادیث مختلف بر روی آن نوشته شده است.

امامزاده یحیی کیست؟

هنوز به دقت مشخص نیست که امامزاده یحیی در چه دوره تاریخی زندگی می کرده است. بر روی صندوق چوبی آن یحیی بن زید فرزند امام حسن مجتبی آورده شده است و نسب ایشان را به امام حسن می رسد. البته بسیاری به اشتباه وی را نوه خواجه نظام الملک طوسی می دانند که پدرش سید شریف الدین محمد  بوده است و به واسطه پانزده نسل نسبش به امام زین العابدین می رسد. پسر وی عزالدین یحیی در اختلاف با قوم خوارزمشاهی که به ری و ولایت های سلجوقی حمله می کرده است کشته می شود و سرش در جوار حرم حضرت معصومه به خاک سپرده می شود. بنا به این روایت  وی در نزدیکی گرگان کشته شده و مدفن  وی  در شهر قم بوده است و نمی تواند مقبره ی ایشان در تهران باشد. اما برخی هم با تا توجه به مقبره و نام این امامزاده آن را منتسب به عزالدین یحیی نوه خواجه نظام الملک طوسی دانسته اند.

چنار نهصد ساله تهران

شهر تهران دارای دو نوع گونه ی درختی انار و چنار بوده است که در تمام محله های شهر در دوره ه ی قاجار و پیش از آن کاشته شده بوده و به واسطه ی همین دو درخت به آن چنارستان و انارستان هم می گفتند. از قدیمی ترین چنارهایی که در قلب شهر تهران هنوز نفس می کشد و در بهار سبز می شود چنار نهصد ساله در کنار امامزاده یحیی است. این چنار که نزدیک به هزار سال سن دارد در حیاط  امامزاده یحیی قرار دارد و تنه ی قطور آن هم چنان باقی مانده است  اما دیگر تنه های آن از میانه حرص شده اند و شما یک تنه سرسبز جوان که در داخل تنه قدیمی قرار گرفته است را می بینید. برای ساکنان شهر تهران این  درخت ارج و قرب فراوانی دارد و هرساله ده ها گردشگر به این محله تاریخی می روند تا این درخت کهنسال و قدیمی را ببینید.

این درخت  کهنسال نشان سکونتگا شهر تهران را در بیش از دوره صفوی و قاجار را نشان می دهد. در اطراف امامزاده یحیی و چنار نهصد ساله ده ها جاذبه تاریخی دیگر چون سرای کاظمی، حمام نواب، سقاخانه چوبی عصر صفوی و بوتیک هتل رزاز است که می توانید آن ها را ببینید.

سخن آخر

در این مقاله امامزداه یحیی و چنار نهصد ساله شهر تهران معرفی شد. اگر دوست دارید در تور محله عودلاجان  شرکت کنید و ده ها جاذبه این محله را ببینید کافی است وارد وب سایت مجله ی بیسان گشت شوید و در قسمت تور گروهی، تور محله وزیران را انتخاب کنید و در این محله قدیمی با راهنمای مجرب قدم بزنید.