متروی استانبول در سال ۱۹۸۹ میلادی شروع به کار کرد و دارای ۸۹ ایستگاه در ۶ خط است. در این مطلب قصد داریم بیشتر با مترو شهر استانبول و نقشه آن آشنا شویم.
سیستم حمل و نقل عمومی شهر استانبول از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده که یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌‌ترین بخش‌ها در آن، مترو محسوب می‌شود. قدیمی‌ترین خط در متروی استانبول M1 بوده و ساخت آن به سال ۱۹۸۹ میلادی برمی‌گردد. در حال حاضر مترو شهر استانبول دارای ۶ خط مشغول فعالیت و ۴ خط در دست ساخت است. مجموع تعداد ایستگاه‌های فعال آن ۸۹ مورد است. بعد از تکمیل چهار خط دیگر، ۶۴ ایستگاه به سیستم قطار زیرزمینی بزرگترین شهر ترکیه افزوده خواهد شد.
متروی استانبول از شش خط با نام‌های M1 تا M5 به همراه مینی مترو M6 تشکیل می‌شود. گفتنی است بقیه خطوط در دست ساخت در ادامه همین نحوه نام‌گذاری، به صورت M7 تا M10 نام‌گذاری خواهند شد. تعدادی از آن‌ها در نیمه آسیایی شهر و تعدادی دیگر در بخش اروپایی استانبول تردد می‌کنند.
یکی از ویژگی‌های بسیار مهم مترو شهر استانبول، اتصال آن به مارمارای و همچنین فونیکولار محسوب می‌شود. حتی بخشی از آن با ترام زمینی نیز تقاطع دارد. به لطف اتصال بخش‌های مختلف سیستم حمل و نقل عمومی استانبول به یکدیگر، رفت و آمد بین سرتاسر این شهر بزرگ طی تور استانبول با استفاده از آن‌ها امکان‌پذیر می‌شود.
بد نیست بدانید مارمارای یک تونل زیر زمینی در تنگه بسفر محسوب می‌شود. همانطور که می‌دانید، تنگه نام برده مرز نیمه اروپایی و آسیایی شهر استانبول به شمار می‌رود. اولین فاز مارمارای در نودمین سالگرد تأسیس جمهوری ترکیه یعنی سال ۲۰۱۳ راه‌اندازی شد. طول آن ۷۶ کیلومتر است. به لطف وجود تقاطعی با مارمارای در متروی استانبول، می‌توان با استفاده از قطار زیرزمینی، از نیمه آسیایی شهر به نیمه اروپایی یا بالعکس جابه‌جا شد، هر چند مرز بین این دو، تنگه‌ای بزرگ و عریض است. جالب است بدانید برای اولین مرتبه، ایده ساخت چنین مسیر ارتباطی ۱۵۰ سال پیش و در زمان امپراطوری عثمانی بر ترکیه کنونی مطرح شد. در آن سو با فونیکولار رو به رو هستیم که یک متروی کابلی بوده و مسیر آن، میدان تکسیم تا بندرگاه کاباتاش است. ترام زمینی در نیمه اروپایی فعالیت می‌کند.
تاریخچه‌ای از متروی استانبول
قدیمی‌ترین خط ریلی شهری زیرزمینی در استانبول Tünel نام داشته و راه‌اندازی آن به سال ۱۸۷۶ میلادی، زمان حکمفرمایی امپراطوری عثمانی، برمی‌گردد. این قطار زیر زمینی نوعی فونیکولار بوده و دومین خط ریلی شهری زیرزمینی قدیمی در دنیا به شمار می‌رود. بد نیست بدانید اولین خط ریلی شهری زیرزمینی در دنیا، در سال ۱۸۶۳ میلادی در شهر لندن ساخته شد.
اولین نقشه جامع به منظور راه انداختن متروی استانبول در سال ۱۹۱۲ میلادی طراحی شد. این مترو شامل ۲۴ ایستگاه بود و دو منطقه توپکاپی و سیسلی را به یکدیگر متصل میکرد. برقراری اتصال از میان شاخ طلایی استانبول یکی از نکات منحصربه‌فرد درباره آن محسوب می‌شد. هر ایستگاه دارای پلتفرمی ۷۵ متری بوده و فاصله بین ایستگاه‌ها، ۲۲۰ متر الی ۹۷۵ متر در نظر گرفته شده بود. این نقشه هرگز عملیاتی نشد. امروز می‌توان نقشه نام برده را در موزه دانشگاه فنی استانبول مشاهده کرد.
در سال ۱۹۳۶ میلادی، یک مهندس شهرسازی فرانسوی طرح دیگری برای متروی استانبول ارائه کرد که منطقه تکسیم را به شمال شاخ طلایی و منطقه بایزید را به جنوب شاخ طلایی وصل میکرد. در سال ۱۹۵۱، یک طراح هلندی ایده مشابهی را به منظور اتصال تکسیم به بایزید مطرح کرد. یک سال بعد، مدیر دپارتمان حمل و نقل شهر پاریس، با الگو گرفتن از طرح‌های قبلی، ایده‌ای به منظور احداث متروی استانبول با امکان اتصال آن به دیگر قسمت‌های سیستم حمل و نقل عمومی ارائه کرد. حتی این ایده نیز عملیاتی نشد. در سال ۱۹۸۷، سرانجام طرح متروی کنونی ارائه شد و به مرحله اجرا در آمد.
نقشه متروی استانبول
در تصویر بالا نقشه کامل متروی شهر استانبول را مشاهده می‌کنید. با در اختیار داشتن آن بهتر خواهید توانست ایستگاه‌های مورد نظر به منظور پیاده شدن از قطار برای رفتن به مکان‌های دلخواه را مشخص کرد. به وسیله کلیک روی تصویر، فایل اصلی را با رزولوشن ۴۴۴۷ در ۲۳۲۲ پیکسل دریافت خواهید کرد. با توجه به بزرگ بودن عکس و تعدد نقاط روی آن، در فایل اصلی بهتر قادر به تماشای جزئیات خواهید بود.
خطوط قطار زیرزمینی استانبول
همانطور که گفتیم متروی استانبول در حال حاضر از ۶ خط تشکیل می‌شود. ۴ خط دیگر نیز در دست احداث قرار دارند. در این مطلب به بررسی خطوط مشغول فعالیت، از M1 تا M6، می‌پردازیم.
خط M1
اولین خط، مسیر بین منطقه ینی کاپی تا فرودگاه آتاتورک و کیرازلی است. این اولین خط احداث شده در متروی شهر استانبول محسوب شده و در طول ۲۶ کیلومتر آن، ۲۳ ایستگاه وجود دارد. در سال ۲۰۱۴، به وسیله افزایش طول M1 برای ۰٫۷ کیلومتر بیشتر، آخرین ایستگاه به منطقه ینی کاپی رسید.
خط M2
دومین خط مترو از ینی کاپی تا Hacıosman کشیده شده است. سال احداث آن ۲۰۰۰ بوده و متشکل از ۱۶ ایستگاه با ۲۳٫۵ کیلومتر طول است. در سال ۲۰۱۴، ۳٫۵ کیلومتر (۳ ایستگاه) به خط دوم اضافه شد تا انتهای آن به منطقه ینی کاپی برسد.
خط M3
کیرازلی تا Metrokent–Olimpiyat از طریق خط سوم به هم متصل می‌شوند. طول آن ۱۵ کیلومتر بوده و ۱۱ ایستگاه دارد. قرار است ۹ کیلومتر دیگر متشکل از ۷ ایستگاه جدید به سومین خط متروی استانبول افزوده شود. این خط در مقایسه با M1 و M2 بسیار جدیدتر بوده و احداث آن به سال ۲۰۱۳ برمی‌گردد. با تکمیل خط دوم در طرح جدید، انتهای آن به باکرکوی خواهد رسید.
خط M4
منطقه کادیکوی تا Tavşantepe، به وسیله ۲۶ کیلومتر مسیر زیرزمینی به یکدیگر وصل می‌شوند. خط چهارم متشکل از ۱۹ ایستگاه بوده و در سال ۲۰۱۲ راه‌اندازی شده است. قرار است به وسیله گسترش آن برای ۷ کیلومتر دیگر (۴ ایستگاه)، انتهای آن به فرودگاه بین‌المللی صبیحه گوکچن برسد.
خط M5
اسکودار و محله سکمکوی از طریق خط پنجم متروی استانبول به یکدیگر ارتباط دارند. M5 تازه تاسیس‌ترین خط در سیستم قطار زیرزمینی شهری استانبول بوده و راه‌اندازی آن به سال ۲۰۱۷ برمی‌گردد. طول و تعداد ایستگاه‌های آن به ترتیب ۲۰ کیلومتر و ۱۶ ایستگاه است.
خط M6
خط ششم متروی استانبول را باید نوعی مینی مترو دانست که دارای ۳ کیلومتر طول و ۴ ایستگاه است. منطقه لونت و بوگازیچی از طریق آن به هم متصل شده‌اند.
ساعت کار متروی استانبول
مترو و همچنین ترام زمینی، هر روز از ۶ صبح الی ۱۲ شب فعالیت می‌کنند. در برخی خطوط ساعت کار ممکن است تا ۱ بامداد ادامه پیدا کند. به این ترتیب حتی در صورت شب زنده‌داری و گشت و گذار در شهر استانبول تا آخرین ساعات روز، همچنان می‌توانید با استفاده از مترو به هتل محل اقامت خود برگردید.
ایستگاه‌های متروی استانبول
مجموعه تعداد ایستگاه‌های در حال فعالیت در متروی استانبول ۸۹ مورد است. بیشتر آن‌ها زیر زمین قرار گرفته و برای رسیدن به پلتفرم، باید پله‌های هر ایستگاه را به سمت پایین طی کنید. در بالای ورودی هر ایستگاه، علامت M را به عنوان لوگوی متروی شهر، به همراه نام آن در پایین، مشاهده خواهید کرد. ایستگاه‌ها معمولا در پیاده‌روی خیابان‌ها ایجاد شده‌اند. برای برخی ایستگاه‌های جدید، خروجی‌هایی در بازارها و مراکز خرید ساخته خواهد شد.
از ۸۹ ایستگاه، ۷۳ مورد به طور کامل زیر زمین قرار دارند. ۵ مورد دیگر مرتفع بوده و پلتفرم آن‌ها با زمین اطراف کمی فاصله دارد. ۲ ایستگاه تقریبا زیر زمین قرار داشته و ۹ مورد دیگر روی خاکریز ایجاد شده‌اند و با زمین دقیقا هم‌تراز هستند.
