شروان شاهان نام یکی از سلسله هایی پادشاهی است که زمانی در مناطق اطراف باکو حکومت میکرد. آنها در واقع در محلی به نام شروان که به عنوان بخشی از قفقاز به شمار میآید فرمان روایی میکردند. مدت زمان حکومت شروان شاهان تقریبا طولانی بود، به طوری که از اواخر قرن دوم الی دهم خورشیدی در منطقه تحت اختیارشان فرمان روایی کردند. مرکز حکومت آنها شهر شابران یا همان شاوران بود.
شروان شاهان همزمان با نخستین سال های تاسیس عباسیان تشکیل شد، اما با گذشت بیش از ۷۰۰ سال در نهایت در سال ۹۱۷ خورشیدی به دست شاه طهماسب اول در دوره صفوی از بین رفت. گفته میشود در طول تاریخ، شروان شاهان بیش از همه با سلجوقیان ارتباط خوبی داشته و از آن مهمتر، قدرت زیادی در این دوره داشته است. البته گاهی به سلجوقیان خراج تحویل میدادند. وقتی که جلالالدین خوارزم شاه موفق شد به آذربایجان تسلط پیدا کند، شروان شاهان برای مدتی مجبور شد به او خراج بدهد.
جنگ با شروان شاهان
جنگ حکومت صفویه با این حکومت در سال ۱۵۴۷ میلادی پدید آمد. در این زمان القاس میراز حاکم شروان شاهان بود، اما او در همین سال علیه برادر خود شورش کرد و در نتیجه مجبور شد به حکومت عثمانی از ترس جانش پناه بیاورد. در این زمان طهماسب اول فرزندش اسماعیل میرزا را فرمان روای شروان شاه کرد.
البته آنها قادر به تحمل این ننگ و افتادن حکومت به دست صفویان نبودند، به همین دلیل برهان سردار شروان شاه، در همین سال یعنی ۱۵۴۷ میلادی به منظور به دست آوردن قلمروی موروثی خود دست به قیام زد، اما در جنگ با اسماعیل میرزا شکست خورد و گریخت. اسماعیل میرزا را بعدها با عنوان شاه اسماعیل دوم خطاب میکردند.
از مهمترین آثار بجای مانده از آن دوران میتوان به کاخ شیروان شاه در باکو اشاره کرد.