کلیسای کانتور قزوین، عبادتگاه کوچک روس در ایران

قزوین شهری است که زمانی پایتخت ایران بوده و از این رو دارای بناهای تاریخی متعددی است. یکی از جاذبه های گردشگری شهر قزوین کلیسایی کوچک و بسیار زیبا به نام کلیسای کانتور و یا برج ناقوس است. در این مقاله  مجله گردشگری آژانس بیسان گشت مهر به معرفی این کلیسای زیبا می پردازد.

کلیسای کانتور کجاست؟

کلیسای کانتور در شهر قزوین، بلوار طالقانی، خیابان دارایی و در جنوب پارک مشاهیر (لاله‌ها ی سابق) واقع شده است. برای بازدید از کلیسای کانتور در مرکز شهر قزوین از میدان عدل، به ‌سمت شرق در بلوار عدل حرکت کنید. پس از 250متر، وارد خیابان خیام به سمت جنوب شوید. و به‌ سمت بلوار طالقانی، حرکت کنید. در بلوار طالقانی به سمت شرق (سمت چپ) رفته و سپس وارد دومین خیابان سمت چپ به نام دارایی شوید و کمی به سمت شمال حرکت کنید. در ضلع جنوبی پارک مشاهیر، کلیسای کانتور را خواهید دید.

تاریخچه کلیسای کانتور

این کلیسا در زمان پهلوی اول ساخته شده واز جمله معدود کلیساهای ارتدکس در ایران به شمار می‌ رود. نام این کلیسا در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در زمان جنگ جهانی دوم و هنگام حضور قوای روس در ایران، این کلیسا در شهر قزوین و به منظور مکانی برای عبادت روس ها ساخته شد. واژه کانتور کلمه ای روس و به معنی مقر و دفتر کار است. همچنین عده ای بر این باورند که این کلیسا در زمان قاجار ساخته شده است.

ساخت راه شوسه انزلی به قزوین، با تحمیل قراردادی از سوی روسیه تزاری به حکومت قاجاری، به یک شرکت راه سازی روسی به نام شرکت بیمه و حمل و نقل که مدیریت آن با شخصی روس بود؛ واگذار شد و این شرکت روس در آغاز فعالیت رسمی خود در ایران، مجموعه تأسیساتی را در شمال محله پنبه ریسی شهر قزوین تاسیس کرد. از جمله این بناها، کلیسا کانتور است که با توجه به اعتقادات مذهبی کارکنان روس و برای انجام عبادات مذهبی در جنوب مجموعه احداث گردید.

براساس کتاب "قزوین، آیینه تاریخ و طبیعت ایران"، محوطه به نسبت وسیعی در خیابان‌های دارایی، بوعلی و خیام کنونی قزوین در دوره قاجار در اختیار اتباع دولت روسیه قرار داشت. در آن زمان در این محوطه علاوه بر ساختمان کنسولگری روسیه ، تاسیسات دیگری نظیر منبع آب، سالن تئاتر و باله برای استفاده کارکنان  و مهندسان روسی شاغل در پروژه راه شوسه قزوین ساخته شده بود.

در طی سال های اخیر و پس از خروج روس ها از ایران و بدلیل نبودن پیروان آیین ارتدوکس روس در ایران، در این کلیسا مراسم مذهبی برگزار نمی شود و فقط به عنوان مکانی تاریخی، برای بازدید گردشگران، حفظ و نگهداری می شود. همچنین بخشی در این کلیسا به منظور فروش جواهرات دست ساز و صنایع دستی وجود دارد که توسط متصدی کلیسا اداره می شود. زمانی نیز از این کلیسا به عنوان انبار مدرسه مجاور استفاده می شده است. این تنها کلیسای قزوین نیست. قزوین دو کلیسای فعال دارد که ارامنه برای آیین مذهبی و نیایش از آن ها استفاده می کنند و امکان بازدید عمومی وجود ندارد.

معماری کلیسا

در کنار درب ورودی کلیسای کانتور است و در دو سمت دیوار، صلیب‌های روسی نقش بسته است. ( شکل ظاهری صلیب روس با سایر صلیب ها متفاوت است و با خط مورب پایین صلیب متمایز می شود). در بالای ورودی ناقوسخانه ‌ای سه طبقه قرار دارد که در بالای آن گنبد کوچکی قرار گرفته است. اما ناقوس کلیسا دیگر در آنجا نیست. این کلیسا از نظر ابعاد، کلیسایی بسیار کوچک است ومانند بسیاری از کلیساها پلانی به شکل صلیب دارد. این کلیسا دارای دو گنبد است که گنبد بزرگ تر در مرکز سالن نیایش و گنبد کوچک تر بر بالای محراب کلیسا قزار دارد.

این کلیسا فاقد نیمکت است. چراکه پیروان ارتدوکس به صورت ایستاده نیایش می کرده اند. این کلیسا، آجری است و آجر قرمز رنگ جلوه ای زیبا به نمای بیرونی آن داده است. استفاده از فرم‌های تزیینی هندسی به شکل نوآورانه از ویژگی‌های آن به شمار می‌رود و معماری متفاوتی با سایر بناهای قدیمی قزوین دارد. مانند بسیاری از کلیساها، ورودی در سمت غرب و محراب کلیسا در قسمت شرق قرار داد.

حیاط کلیسا با آجرفرش شده است. در حیاط این کلیسا دو سنگ قبر به چشم می خورد. یکی از آن ها متعلق به یک خلبان روس و دیگری مربوط به یک مهندس روس  39 ساله است که هر دو در ایران جان خود را از دست داده‌ و در کلیسا  به خاک سپرده شده اند. این خلبان روس در زمان جنگ جهانی دوم نزدیکی قزوین سقوط کرده است.

سقف ورودی کلیسا شیب دار است. پس از ورودی، وارد بخش نمازخانه می شوید که بالای آن برج ناقوس کلیسا با ارتفاع حدود یازده متر قرار گرفته است. و در دو طرف آن، دو فضای مستطیل شکل قرار دارد. فضای محراب در روبرو، به‌شکل نیم ‌دایره است و بر فراز آن گنبدی قرار گرفته است. این دو فضای مستطیل شکل دارای سقف مسطح هستند. در نمای خارجی کلیسا، ستون‌هایی دیده می‌ شود. در این کلیسا دو اتاق در دو طرف محراب قرار دارد که یکی برای تعویض لباس کشیش و دیگری برای غسل تعمید نوزادان استفاده می ‌شده است. صلیب زیر گنبد این کلیسا نیز نماد مسیحیان ارتدکس روس است که دارای یک خط مورب است. دلیل وجود این خط مورب به یکی از اعتقادات ارتدکس‌ها برمی‌گردد و گفته می شود که خط مورب منحصر به فرد صلیب ارتدکس، یادبود دو نفری است که در کنار عیسی مسیح مصلوب شدند و یا نماینگر بستن پاهای حضرت مسیح در هنگام به صلیب کشیده شدن است.

نکات بازدید از کلیسا

• پیش از بازدید از کلیسای کانتور از باز بودن آن اطمینان حاصل نمایید . شماره تماس: 02833234761
• آداب و احترام لازم برای حضور در کلیسا را به عنوان مکانی مذهبی رعایت کنید.
• در نزدیکی کلیسای کانتور پارکینگ عمومی وجود دارد.
• لطفا به ویترین‌ های کلیسا دست نزنید و همکاری لازم را با مسئول کلیسا به‌عمل آورید.
• ساعت بازدید ازکلیسای کانتور ۹:۰۰ الی ۲۰:۰۰ است.
• بازدید از کلیسای کانتور نیازمند پرداخت هزینه ورودی نیست .
• کلیسا کانتور به کاخ چهلستون و عمارت شهرداری قزوین نزدیک است . نمای کلی کلیسا

سخن آخر

کلیساهای متعددی در نقاط مختلف ایران وجود دارند که هر کدام شان دارای جذابیت خاص خود هستند. در آژانس گردشگردی بیسان گشت مهر تورهای گردشگری متفاوتی تعریف شده است. شما می توانید با خرید تور گروهی یک روزه قزوین گردی  بیسان گشت از این کلیسا کوچک و سایر بناهای تاریخی قزوین دیدن نمایید.

آیا تا به حال کلیسای کانتور را دیده اید؟ نظر خور را در مورد این کلیسا با ما به اشتراک بگذارید.