فرودگاه جدید استانبول به عنوان پروژه‌ای عظیم افتتاح شد

فرودگاه جدید استانبول یک مگاپروژه جدید بوده و از تاسیس آن به عنوان یک اتفاق مهم در تاریخ ترکیه یاد می‌کنند. قرار است تمام پروازهای ترکیش ایرلاینز از این پس از فرودگاه جدید استانبول صورت بگیرند.

بر اساس نوشته‌های روی پوسترهای قرار گرفته اطراف فرودگاه جدید استانبول ، این تنها یک فرودگاه نبوده و یادبودی از پیروزی به شمار می‌رود. به زودی خواهیم توانست درباره صحت این ادعا اظهار نظر کنیم. از زمان شروع فرآیند از روز جمعه شانزدهم فروردین، ترکیش ایرلاینز، طی 45 ساعت، درگیر یکی از لجستیکی‌ترین پروژه‌های تاریخ دنیا شده است، چرا که قرار است تمامی تجهیزاتش را از فرودگاه بین المللی آتاتورک به فرودگاه جدید استانبول منتقل کند. به این ترتیب به زودی پروازهای هر تور استانبول از طریق فرودگاه جدید صورت خواهد گرفت.

فرودگاه جدید استانبول و عظمت آن

بر اساس گفته‌های برنامه‌ریزان پروژه، این حرکت یک بیگ بنگ اساسی است! نزدیک به 10 هزار قطعه، از هواپیماها گرفته تا قطعات مربوط به آن‌ها و همچنین ابزار آلات امنیتی و وسایل حمل و نقل مسافران، به فرودگاه جدید استانبول منتقل خواهند شد. نکته اینجاست که این حرکت بزرگ، قرار است تنها طی دو روز صورت بگیرد!

فرودگاه جدید استانبول در 30 کیلومتری شمال دریای سیاه قرار گرفته است. بعد از انتقال تمام تجهیزات ترکیش ایرلاینز به این فرودگاه، تمامی پروازهای ورودی و خروجی از استانبول از آنجا صورت خواهند گرفت. به عبارتی بلافاصله بعد از انتقال تمامی تجهیزات به فرودگاه جدید استانبول، ترکیش ایرلاینز آماده استفاده از آن خواهد بود!

تعداد مسافران فرودگاه جدید

با مشاهده آماری که در جدول زیر ارائه شده است خواهید توانست بهتر به عظمت فرودگاه جدید استانبول پی ببرید. اعداد اعلام شده به معنی تعداد مسافران جابه‌جا شده از فرودگاه در هر سال (به میلیون) است.

رجب طیب اردوغان، طی نزدیک به 16 سال قرارگیریش در مسند قدرت، علاقه‌اش به پروژه‌های زیرساختی بسیار عظیم (مگاپروژه) را نشان داده است؛ احداث اتوبان‌های جدید، مساجد جدید، گذرگاه‌ها، تونل‌ها و پل‌ها همواره در دستور کار وی بوده‌اند تا به این وسیله بزرگی و شکوه و جلال ترکیه (و همچنین خود رئیس جمهور) به دیگران یادآوری شود. این پروژه‌ها، حقیقتا چهره ترکیه را تغییر داده‌اند. البته نباید فراموش کرد به اتمام رساندن این پروژه‌ها همچون احداث فرودگاه جدید استانبول بار زیادی بر دوش افراد و شرکت‌های پرداخت‌کننده مالیات گذاشته است!

اردوغان از آن‌ها با عنوان «پروژه‌های دیوانه‌وار» خود یاد می‌کند. شاید از بین بی‌شمار پروژه بزرگ به اتمام رسیده در دوران رجب طیب اردوغان، فرودگاه جدید استانبول را باید بزرگ‌ترین و دیوانه‌کننده‌ترین دانست. وقتی پروژه در سال 2027 به طور کامل با هزینه 6 میلیارد پوند تکمیل شود، با فاصله زیاد از رقبا، تبدیل به شلوغ‌ترین و پررفت و آمدترین فرودگاه دنیا خواهد شد؛ از طریق 6 باند فرود و 4 ترمینال فرودگاه جدید استانبول سالیانه چیزی حدود 200 میلیون مسافر جابه‌جا خواهند شد. به این ترتیب حجم رفت و آمدها و پروازهای هوایی در کشورهای همسایه آن، در مقایسه، به زیر کشیده خواهد شد!

مشکلات ساخت و ساز فرودگاه جدید استانبول

پروژه فرودگاه جدید استانبول مدت‌هاست سبب یاس و نومیدی ساکنان این شهر شده است. آن‌ها می‌دانند تاسیس فرودگاه جدید، به لطف افزایش پروازها به استانبول، موقعیت‌های فراوانی پیش پایشان قرار خواهد داد، اما از طرفی در نظر گرفتن هزینه تکمیل پروژه، که به صورت مارپیچی افزایش پیدا می‌کند، ترس به وجودشان می‌اندازد. این هزینه‌های سرسام‌آور سبب می‌شوند اقتصاد رو به افول ترکیه، با ورشکستگی رو به رو شود.

زمان باز شدن و بهره برداری از فرودگاه جدید استانبول تا امروز نزدیک به سه مرتبه به تاریخی دیگر موکول شده است. با این حال مقامات تاکید دارند ساختمان ترمینال اصلی به همراه دو باند فرود، از روز یکشنبه به طور کامل در دسترس خواهند بود. بر اساس گفته‌های منتقدین، این اقدامی بسیار خطرناک است، چرا که مجریان طرح به منظور پیش رفتن درست طبق برنامه‌ریزی جدید، عجله دارند.

در ابتدا قرار بود در همین هفته جاری، تمامی پروازهای همه ایرلاین‌ها به فرودگاه جدید استانبول منتقل شوند، اما مسئولان وقتی به ابعاد وسیع و غیر قابل تصور انتقال تمامی ایرلاین‌ها به فرودگاه جدید پی بردند، تصمیم گرفتند در وهله اول، جابه‌جایی را محدود به ترکیش ایرلاینز کنند. درباره زمان‌بندی انتقال دیگر ایرلاین‌ها به فرودگاه جدید استانبول خبری در دسترس نیست. همینطور درباره زمان تعطیل شدن فرودگاه آتاتورک نیز چیزی اعلام نشده است.

ارتفاع فرودگاه جدید استانبول از سطح دریا حدود 60 متر است. این در حالی است که بر اساس استاندارد،‌ ارتفاع فرودگاه از سطح دریا حدود 105 متر پیشنهاد شده است. بر اساس گفته‌های منتقدان، این موضوع به تلاش مجریان پروژه به منظور کاهش زمان و هزینه مربوط می‌شود.

از سال 2015 و زمان آغاز پروژه، نزدیک به 27 مرگ گزارش شده است. همچنین تا پیش از اتمام پروژه، یک مرتبه کار ساخت و ساز به خاطر اعتراض کارگران در پی عدم دریافت دستمزد، متوقف شده بود. گفتنی است کارگران به نامناسب بودن مکان‌های تعبیه شده برای استراحت نیز اعتراض داشتند.

بر اساس گفته‌های اتحادیه کارگران، که در پروژه فرودگاه جدید استانبول حضور داشته است، فشارهای وارد شده به منظور باز شدن فرودگاه سر وقت، سبب افزایش سرعت کار شد، به همین دلیل بین ایمنی و کنترل فاصله‌ای قابل توجه افتاد. به عنوان نمونه یک مرتبه، یک بورد الکتریکی اصلی منفجر شد و تعدادی کارگر، حین وقوع بادهای شدید از ارتفاع به پایین سقوط کردند. این در حالی است که در زمان وزش بادهای شدید، انجام کار می‌بایست متوقف می‌شد.

با وجود عجله مجریان پروژه فرودگاه جدید استانبول ، بسیاری از مشکلات این مکان به محل قرارگیری آن مربوط شده و در واقع ایرادی ریشه‌ای محسوب می‌شوند. این مشکل چیزی به جز محل قرارگیری فرودگاه نیست! فرودگاه جدید استانبول در زمینی مرطوب، در نزدیکی دریای سیاه قرار دارد!

از زمان شروع طرح ریزی برای این پروژه از سال 2009، متخصصان هوانوردی اصرار داشتند که زمین ناپایدار، جمعین پرندگان محلی و هوای متغیر دریای سیاه همچون بادهای شدید و مه‌‌های غلیظ، تهدیداتی برای امنیت ترافیک هوایی فرودگاه جدید استانبول به شمار می‌روند.

یکی از خلبان‌های قبلی پروازهای ترکیش ایرلاینز عقیده دارد هرج و مرج زیادی به بار خواهد آمد. هیچ فردی پیشتر تجربه فرود آمدن در این مکان را نداشته است. به همین دلیل هر خلبان که قرار است هواپیما را در فرودگاه جدید استانبول فرود بیاورد، برای نخستین مرتبه بادهای (شدید) آنجا را تجربه خواهد کرد. به عقیده این خلبان که نخواسته نامش فاش شود، منطق بر این بوده تا فرودگاه جدید در مکان مورد علاقه ساخته شود، به جای این که درباره مکان ساخت سایت جدید تحقیقات لازم صورت بگیرد!

طی دهه اخیر، ترکیش ایرلاینز با سرعت قابل توجهی رشد پیدا کرده است. یکی از دلایل این اتفاق، قرارگیری استانبول بین اروپا، آفریقا و خاورمیانه بوده است. به همین دلیل با انجام پروازهای کمتر به ازای استفاده از سوخت کمتر، پروازهایی به نقاط مختلف دنیا داشته است. این موفقیت تا جایی ادامه پیدا کرد که فرودگاه آتاتورک دیگر گنجایش و ظرفیت پاسخ‌دهی به نیازهای آن را نداشت و ترکیش ایرلاینز برای پروازهای خود، با کمبود باند فرود رو به رو شده بود.

فرودگاه جدید استانبول در کنار سومین پل ایجاد شده بر بستر تنگه بسفر (تکمیل در سال 2016) و همچنین برنامه جاه‌طلبانه ایجاد کانال استانبول به منظور رقابت با کانال پاناما و سوئز، پروژه‌هایی بسیار بزرگ به منظور توسعه شمال شهر محسوب می‌شود. استانبول منزلگاه حدود 15 میلیون نفر است!

بدون انجام تحقیقات لازم به منظور ارزیابی عواقب محیطی، نزدیک به 1.5 میلیون درخت از جنگل شمال تنگه بسفر به منظور هموارسازی مسیر توسعه پروژه فرودگاه جدید استانبول قطع شد! به عقیده یک مدیر شهری، جنگل شمال تنگه بسفر در حکم یکی از ریه‌های استانبول بوده و هوا و همچنین آب تازه به آن تزریق می‌کند. از تعلق داشتن آن به حیات وحشی بسیار گسترده نیز نمی‌توان چشم‌پوشی کرد. با توجه به قطع نزدیک به 1.5 میلیون درخت، باید در انتظار افزایش دمای هوا و افزایش میزان انتشار دی‌اکسید کربن باشیم. متاسفانه پیشتر درباره این عواقب هیچ فکری نشده بود.

همانند تمامی مگاپروژه‌های دیگر اجرا شده در ترکیه، فرودگاه جدید استانبول نیز با وعده سودآوری از طریق مشارکت‌های عمومی - خصوصی اجرایی شد. این در حالی است که مناقصه‌های دولتی به گروهی خاص متشکل از پنج شرکت داده شده است که بدهی ارز خارجی آن‌ها، با توجه به سقوط ارزش لیر در سال گذشته، در حال افزایش است.

وام اعطا شده به مبلغ 13.4 میلیارد پوند به کنسرسیوم، توسط بانک‌های دولتی تضمین شده است. بر اساس تحلیل یک اقتصاددان، این اتفاق یک سیاهچاله در اقتصاد دولتی به شمار می‌رود. با در نظر گرفتن بحران اقتصادی که ترکیه مدتی است درگیر آن شده است، وضعیت وخیم‌تر می‌شود.

برآوردها، از جابه‌جایی 150 میلیون الی 200 میلیون مسافر در هر سال از طریق فرودگاه جدید استانبول خبر می‌دهند. این در حالی است که استانبول یک فرودگاه کوچک دیگر با نام صبیحه گوکچن نیز دارد. از طرفی نباید فراموش کنیم با توجه به کاهش ارزش لیر، تعداد مسافران ترکیش ایرلاینز نزدیک به 10 درصد کاهش پیدا کرده است. به همین دلیل دست پیدا کردن به آمار یاد شده، در آینده‌ای نزدیک دشوار به نظر می‌رسد.