درباره قسطنطنیه (شهر استانبول کنونی) چه می‌دانید؟

قسطنطنیه روزگاری پایتخت امپراطوری باعظمت روم بود. این شهر باستانی امروز تبدیل به یکی از دیدنی‌ترین و توریستی‌ترین شهرهای جهان شده است. در این مطلب بیشتر با تاریخچه استانبول یا همان قسطنطنیه سابق آشنا خواهیم شد.

قسطنطنیه پایتخت امپراطوری روم بین سال‌های 330 الی 395 میلادی بود. این شهر در ادامه تقسیم شدن امپراطوری بسیار گسترده روم به دو قسمت شرقی و غربی، برای حدود هزار سال و بین سال‌های 395 الی 1453 میلادی همچنان پایتخت روم شرقی که با نام بیزانس شناخته می شود باقی ماند. در ادامه سقوط بیزانس و افتادن قدرت به دست ترکان عثمانی، قسطنطنیه بین‌ سال‌های 1453 الی 1923 میلادی پایتخت آن‌ها باقی ماند. در سال 1923 میلادی این شهر عنوان پایتختی را از دست داد و به استانبول تغییر نام پیدا کرد. با این حال استانبول هنوز به عنوان مهم‌ترین شهر ترکیه به شمار می‌رود. بد نیست بدانید استانبول به مراتب بزرگ‌تر از قسطنطنیه سابق است. این شهر باستانی، امروز نیمه اروپایی و در اصل نیمه مهم‌تر و بزرگتر شهر ترکیه به شمار می‌رود. طی تور استانبول نیز گردشگران بیشتر سعی می‌کنند در نیمه اروپایی وقت گذرانی کنند. مرکز شهر یعنی میدان تکسیم استانبول نیز در همین قسمت قرار دارد.

تاریخچه قسطنطنیه و هر آن چه در طول تاریخ بر آن گذشته است

در سال 324 میلادی، به دستور پادشاه وقت فرمانروایی روم، کنستانتین کبیر، بیزانتیوم تبدیل به پایتخت شد. بعد از اتمام پادشاهی وی و رسیدن قدرت به فرد بعدی، این شهر همچنان پایتخت باقی ماند، اما نامش به قسطنطنیه تغییر پیدا کرد. از نیمه‌های قرن پنجم تا اوایل قرن سیزدهم، قسطنطنیه بزرگترین و ثروتمندترین شهر در سراسر اروپا شناخته می‌شد. از جمله دلایل اهمیت آن بناهای باشکوهی بود که در شهر ساخته شد. به عنوان نمونه می‌توان به مسجد ایا صوفیه استانبول امروزی که در آن زمان یک کلیسای بزرگ بوداشاره کرد. همچنین دانشگاه این شهر در قرن پنجم تاسیس شد و برای حدود 700 سال میزبان هنرمندان و ادیبان از سراسر دنیا بود.

شهر قسطنطنیه به داشتن یک سیستم دفاعی وسیع و پیچیده شهرت داشت. اولین دیواره‌های شهر به منظور مرزبندی آن، در زمان پادشاهی کنستانتین اول (فرمانروایی بین سال‌های 306 الی 337 میلادی) ساخته شد. با گذشت حدود صد سال، طی قرن پنجم، یکی از مقامات بلندپایه دربار تئودئوس دوم دستور ساخت دیوار دیگری به دور شهر را داد. این سازه در واقع از چند لایه تشکیل می‌شد و به مسافت 2 کیلومتر تا اولین دیوار ساخته شده امتداد پیدا می‌کرد. این یکی از پچیده‌ترین و بی‌نقص‌ترین سیستم‌های دفاعی در تاریخ تمدن‌های باستانی به شمار می‌رود. از آن جایی که شهر بین شاخ طلایی و دریای مرمره قرار گرفته است، میزان مرزهای واقع در خشکی که نیازمند کشیده شدن دیوار به اطراف آن‌ها بود کاهش پیدا کرد. موقعیت جغرافیایی قسطنطنیه  فوق‌العاده بود و دو دریا (دریای مدیترانه و دریای سیاه) و دو قاره (آسیا و اروپا) را به یکدیگر متصل می‌کرد، به همین دلیل این شاهراه نیازمند حفاظتی اساسی بود. امپراطوری روم به بهترین شکل ممکن یک سیستم دفاعی برای قسطنطنیه پیاده‌سازی کرد، به طوری که اگرچه طی چندین قرن، لشگرکشی‌های فراوانی به قصد تصرف قسطنطنیه صورت گرفت،‌ اما سیستم دفاعی بی‌نقص شهر، هر مرتبه صد راه دشمنان می‌شد. البته سلطان محمد فاتح، رهبر ترکان عثمانی که سقوط قسطنطنیه و بیزانس را رقم زد، توانست در سال 1453 میلادی از سد آن عبور کند.